7 تا از مهم ترین تفاوت‌های موسیقی ایرانی و خارجی
تفاوت‌های موسیقی ایرانی و موسیقی خارجی به دلیل تأثیرات فرهنگی، تاریخی، جغرافیایی و اندیشه‌های مختلفی که در زمینه موسیقی وجود دارند، بسیار گسترده هستند. در زیر به برخی از اصلی‌ترین تفاوت‌های موسیقی ایرانی و موسیقی خارجی اشاره می‌کنم:
1. سیستم موسیقی: موسیقی ایرانی دارای یک سیستم موسیقی مخصوص به خود به نام “سیستم دستگاه های موسیقی ایران” است که به گام‌ها و مقام‌ها تقسیم شده است. در مقابل، موسیقی خارجی از سیستم‌های موسیقی متنوعی استفاده می‌کند، از جمله سیستم غربی دوازده گامی.
2. آلات موسیقی: آلات موسیقی ایرانی و خارجی بسیار متفاوت هستند. در موسیقی ایرانی، آلاتی مانند تار، نی، کمانچه، سنتور و دف به کار می‌روند. در موسیقی خارجی، آلاتی مانند گیتار، پیانو، ویولن، ترومپت و کلارینت به کار می‌روند.
3. ریتم و ترکیبات زمانی: موسیقی ایرانی معمولاً از ترکیبات زمانی مختلفی استفاده می‌کند که به نام‌های مختلفی مانند “سماع” و “پیشکرد” شناخته می‌شوند. در مقابل، موسیقی خارجی به ریتم‌ها و ترکیبات زمانی غربی معمولی متکی است که به صورت منظم و دقیق تعریف می‌شوند.
4. ساختار قطعه‌ها: در موسیقی ایرانی، قطعات موسیقی به طور غالب دارای ساختارهای آزاد و به خصوص در موسیقی معمولی و آوازها، از ساختارهای مشخص مانند سوناتا یا رومانس بهره نمی‌برند. در مقابل، موسیقی خارجی معمولاً از ساختارهای مشخص مانند آهنگ پاپ یا کلاسیک استفاده می‌کند.
5. تجسم و احساسات: موسیقی ایرانی معمولاً برای تجسم و انتقال احساسات عمیق و مفهوم‌های فلسفی استفاده می‌شود. در مقابل، موسیقی خارجی اغلب به عنوان یک وسیله برای سرگرمی و تفریح استفاده می‌شود.
6. موسیقی رسمی و موسیقی خلقی: در موسیقی ایرانی، مفهوم موسیقی خلقی یا موسیقی سنتی مردمی (به عنوان مثال، موسیقی محلی) همچنان حیات دارد و از موسیقی رسمی متفاوت است. در موسیقی خارجی، تفاوت بین موسیقی رسمی و خلقی کمتر مشهود است.
7. مقوله‌ها و مضامین: موسیقی ایرانی به طور عمده مقوله‌هایی از جمله عشق، شور، عرفان و مفاهیم دینی را در بر می‌گیرد. در مقابل، موسیقی خارجی به موضوعات متنوع‌تری از جمله عشق، اجتماعی، سیاسی و شخصی می‌پردازد.
8. زبان و تکنیک‌ها: موسیقی ایرانی از تکنیک‌ها و مقام‌های خاصی استفاده می‌کند و به طور معمول به زبان‌هایی مانند فارسی و کردی نواخته می‌شود. در مقابل، موسیقی خارجی به زبان‌های مختلفی نواخته می‌شود و تکنیک‌ها و استایل‌های گوناگونی دارد.
در کل، تفاوت‌های موسیقی ایرانی و موسیقی خارجی نه تنها در سازها، سیستم‌های موسیقی، و تکنیک‌ها بلکه در مفاهیم فرهنگی و اندیشه‌هایی که به آنها پایبند هستند نیز مشهود است. هر دو نوع موسیقی خودشان دارای زیبایی‌ها و ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که به تنوع و غنای موسیقی جهانی افزوده می‌شوند.
9. استفاده از نت‌ها و سلکشن‌ها: در موسیقی ایرانی، استفاده از نت‌های میانی و سلکشن‌ها به منظور تزئین و تنوع در اجراها بسیار معمول است. این نت‌ها و سلکشن‌ها به عنوان بخشی از تکنیک‌های اجرایی موسیقی ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مقابل، در موسیقی خارجی، استفاده از نت‌های میانی کمتر معمول است و اکثراً اجراها به صورت دقیق از نت‌های موجود در آهنگ‌نامه پیروی می‌کنند.
10. نقش سبک‌های موسیقی: موسیقی ایرانی به سبک‌های مختلفی از جمله موسیقی مقامی، موسیقی محلی، و موسیقی عرفانی تقسیم می‌شود. هر سبک دارای نقش و مکانی خاص در فرهنگ موسیقی ایران دارد. در مقابل، موسیقی خارجی نیز دارای سبک‌ها و زیرژانرهای مختلفی است که معمولاً به خصوصیت‌های جغرافیایی و تاریخی منطقه‌ها بستگی دارد.
11. استفاده از ابزارهای الکترونیکی: موسیقی خارجی بیشتر از ابزارهای الکترونیکی و فناوری‌های پیشرفته برای ایجاد صدا و تأثیرات مختلف در موسیقی استفاده می‌کند. در مقابل، موسیقی ایرانی به طور عمده به آلات سنتی و طبیعی اکتفا می‌کند و استفاده از ابزارهای الکترونیکی کمتر رایج است.
12. موسیقی به عنوان عنصر فرهنگی: موسیقی ایرانی به عنوان یک عنصر فرهنگی بسیار مهم و اساسی در زندگی مردم ایران تلقی می‌شود و به تاریخ و هویت ملی مرتبط است. در مقابل، موسیقی خارجی نیز جزء عناصر مهم فرهنگی مناطق مختلف جهان است و بر اساس تاریخ و ارثی فرهنگی هر کشور شکل می‌گیرد.
13. تقلید و نوآوری: در موسیقی ایرانی، تقلید از موسیقی سنتی و نوآوری بر روی این پایه‌ها بسیار ارزشمند می‌شمرود. در مقابل، در موسیقی خارجی ترکیب اصول تقلیدی و نوآوری تا حد زیادی به تناسب سلیقه هنرمندان و توجه به بازار موسیقی تعیین می‌شود.
14. تأثیرات فرهنگی و اجتماعی: موسیقی ایرانی به عنوان یک وسیله برای بیان احساسات، انتقال پیام‌های اجتماعی و تأثیر گذاری بر فرهنگ و اجتماع بسیار مهم است. در مقابل، موسیقی خارجی نیز تأثیرات عمیقی بر جامعه و فرهنگ‌ها دارد و موسیقیدانان برای اعلام نظرات و انتقادات خود از طریق موسیقی از آن استفاده می‌کنند.
در نهایت، تفاوت‌های موسیقی ایرانی و موسیقی خارجی نه تنها در سازها و تکنیک‌ها بلکه در فرهنگ، مفاهیم و اهدافی که به آنها پایبند هستند نیز مشهود است. هر دو نوع موسیقی به طور جداگانه دارای زیبایی‌ها و ارزش‌های خودشان هستند و به تنوع و غنای موسیقی جهانی افزوده می‌شوند.
15. ترکیب با سایر هنرها: موسیقی ایرانی به طور معمول با هنرهای دیگر مانند شعر، نقاشی، و تئاتر ترکیب می‌شود. این ترکیب هنری به عنوان “هنر تجسمی” معروف است و در ایران به ویژه در مراسم‌ها و اجراهای هنری مذهبی استفاده می‌شود. در مقابل، موسیقی خارجی ممکن است به تعامل با رقص، ویدئوکلیپ، و تئاتر بیشتر اکتفا کند.
16. اهمیت موسیقی در مراسم‌ها و رویدادها: در فرهنگ ایرانی، موسیقی به عنوان یک عنصر اساسی در مراسم‌های مذهبی، مراسم محلی، و جشن‌های مختلف تأکید بسیاری دارد. موسیقی به عنوان جزء اصلی در تجارب مذهبی و اجتماعی جامعه ایرانی جلب توجه می‌کند. در مقابل، در بسیاری از فرهنگ‌های غربی، موسیقی بیشتر به عنوان یک سرگرمی و تفریح تلقی می‌شود و در مراسم مذهبی کمتر جایگاه دارد.
17. تفاوت‌های در ساختار قصه‌گویی: موسیقی ایرانی معمولاً دارای قصه‌گویی معنوی و عمیقی است که از مفاهیم دینی و فلسفی الهام می‌گیرد. این مفهومات عمیق در تکست‌های موسیقی ایرانی باعث می‌شوند که آهنگ‌ها و قطعات موسیقی یک معنا و پیام اجتماعی عمیق داشته باشند. در مقابل، در بسیاری از موسیقی‌های خارجی، قصه‌گویی بیشتر به عنوان یک ابزار برای بیان داستان‌های شخصی، عشقی، یا تفریحی استفاده می‌شود.
18. استفاده از سلیقه‌های موسیقی: موسیقی ایرانی به طور عمده از سلیقه‌ها و موقعیت‌های جغرافیایی منطقه‌ای و فرهنگی تاثیر می‌پذیرد. این به معنای این است که هر منطقه ایران دارای سبک‌ها و آوازهای خود است. در مقابل، موسیقی خارجی اغلب به تأثیرات چندگانه از جمله فرهنگی و انسانی تکیه می‌کند و اغلب به طور عالمانه ترکیب می‌شود.
19. تأثیرات موسیقی در زندگی روزمره: در فرهنگ ایرانی، موسیقی به عنوان یک عنصر اصیل و حیاتی در زندگی روزمره مردم جلب توجه دارد. از موسیقی در مراسم‌های مذهبی تا جشن‌ها و مراسم ملی، موسیقی ایرانی همواره حاضر است. در مقابل، در بسیاری از جوامع خارجی، موسیقی به عنوان یک انعکاس از فرهنگ و سبک زندگی استفاده می‌شود و در زمینه‌های مختلفی از جمله تفریح، تبلیغات، و کنسرت‌ها جایگاه دارد.
20. اشتغال و حمایت دولتی: در ایران، دولت به طور فعال در حمایت از موسیقی سنتی و موسیقی محلی نقش دارد و اقداماتی برای حمایت از هنرمندان و ترویج موسیقی ایرانی انجام می‌دهد. در مقابل، در بسیاری از کشورهای خارجی، موسیقی خصوصاً در بخش خصوصی و تجاری فعالیت دارد و بیشتر بر عهده شرکت‌های مستقل و هنرمندان است.
این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که موسیقی ایرانی و موسیقی خارجی به دلیل تأثیرات فرهنگی، اجتماعی، و تاریخی متفاوتی که بر آنها دارد، دارای ویژگی‌ها و ارزش‌های منحصر به فردی هستند. هر دو نوع موسیقی ارزشمند هستند و نقش مهمی در زندگی انسان‌ها در سراسر جهان ایفا می‌کنند.
